Okyanuslar

Denizlerimizin Geleceği İçin Birlikte Hareket Ediyoruz: DP World olarak “Mercan Koruyucuları” Projesine Destek Veriyoruz

Dünya denizlerinin karşı karşıya olduğu tehditler her geçen gün artarken, bu hassas ekosistemlerin korunması için küresel ölçekte adımlar atılması hayati önem taşıyor. DP World olarak bizler de, sadece ticaretin değil, aynı zamanda sürdürülebilirliğin, çevresel sorumluluğun ve doğal yaşamın da taşıyıcısı olduğumuzun bilinciyle hareket ediyoruz. Bu kapsamda, deniz ekosistemlerinin korunmasına yönelik önemli bir adım daha atarak, Deniz Yaşamını Koruma Derneği (DYKD) tarafından yürütülen ve Türkiye’de denizel biyoçeşitliliğin korunması açısından örnek teşkil eden “Mercan Koruyucuları” projesine destek vermekten büyük bir gurur ve mutluluk duyuyoruz.

Akdeniz’in Sarı Mercanları Marmara’da Hayat Buluyor

“Mercan Koruyucuları” projesi, Akdeniz’e özgü bir tür olan sarı mercanların (Eunicella Cavolini) Marmara Denizi’nde yeniden yaşatılmasını amaçlıyor. Küresel iklim değişikliği, deniz kirliliği ve aşırı avcılık gibi tehditler nedeniyle dünya genelinde mercan popülasyonları alarm verici düzeyde azalırken, bu projeyle birlikte bölgesel biyoçeşitliliğin korunmasına ve yeniden canlandırılmasına yönelik somut bir adım atılmış oluyor.

Projeye ev sahipliği yapan bölge ise son derece özel: Tavşan Adası. İstanbul açıklarında yer alan ve Cumhurbaşkanlığı kararıyla “Kesin Korunacak Hassas Alan” olarak ilan edilen Tavşan Adası, Marmara Denizi’nin ilk ve tek denizel koruma alanı olma özelliği taşıyor. Proje, İstanbul Üniversitesi’nin bilimsel danışmanlığında ve ilgili bakanlıkların izinleri doğrultusunda, bilimsel veriler ışığında yürütülüyor. Bu yönüyle yalnızca çevresel değil, aynı zamanda bilimsel açıdan da oldukça güçlü bir zemine dayanıyor.

Bilimsel Takip, Ekosistem Gözlemi ve Adaptasyon Başarısı

Bugüne kadar proje kapsamında 50 kök sarı mercan, titizlikle yürütülen çalışmalarla yeni yaşam alanlarına başarıyla taşındı. Yapılan izleme çalışmaları sonucunda, bu mercanların %75 oranında yeni çevrelerine uyum sağladığı tespit edildi. Bu oran, yalnızca ülkemiz için değil, dünya genelinde benzer projelerle kıyaslandığında oldukça yüksek bir adaptasyon başarısı anlamına geliyor. Aynı zamanda ekilen mercanların %200’den fazla fiziksel olarak büyüdüğü görüşmüştür.

Projenin ikinci fazında, mercanların yerleştirildiği alanlara sıcaklık ölçüm cihazları yerleştirilerek, yıl boyunca deniz suyu sıcaklıklarındaki değişimlerin mercanlar üzerindeki etkisi detaylı biçimde izleniyor. Elde edilen veriler, Marmara Denizi'nin sıradışı yapısını da gözler önüne seriyor: İki katmandan oluşan deniz yapısında, alt katman Akdeniz suyu özellikleri
taşıyor. sıcaklık ölçerlerden alınan son veriler, alt katmandaki sıcaklığın son yıllarda 14°C’den 16°C’ye yükseldiğini ortaya koyuyor. Bu artış, deniz ekosistemleri açısından ciddi bir tehdit olarak değerlendirilse de, nakledilen mercanların bu koşullarda büyümeye ve gelişmeye devam etmesi, projenin sağlıklı şekilde ilerlediğini gösteren umut verici bir gelişme.
Üstelik bu olumlu gelişmeler yalnızca sıcaklıkla sınırlı değil. Ocak ve Şubat aylarında deniz tabanında gözlemlenen müsilaj oluşumuna rağmen, mercanlar bu zorlu koşullarda dahi yaşamlarını sürdürmeyi başardı. Hatta bu dönemlerde dahi gelişim gösteren mercanlar, projenin doğa karşısındaki direncini ve bilimsel yaklaşımının gücünü bir kez daha ortaya koydu.

Ocak 2024 – Nisan 2025 dönemi arasında, Deniz Yaşamını Koruma Derneği dalgıç ekibi 35 dalışta, yaklaşık 840 dakika boyunca Tavşan Adası Kesin Korunacak Hassas Alanı’ndaki proje bölgesinde gözlem ve ölçüm dalışları gerçekleştirdi. DP World’ün destekleri ile konulan su altı sıcaklık ölçüm cihazları ile düzenli olarak su sıcaklığı takibi çalışmalarına başlandı. Bu dalışlar sırasında, özellikle yoğun müsilaj dönemine denk gelen Ocak 2025 -Mart 2025 arası dönem, projenin ve denizel ekosistemin canlılığı için son derece kritik bir döneme işaret etmiştir.
Derin deniz mercanları olan gorgonların yaşam sınırı olan 25 metre derinlikte biriken müsilajın, mercanların üzerinde yoğun şekilde örttüğü bu dönemde, sualtı görüş mesafesinin sıfıra yakın olmasına rağmen DYKD dalgıçları DP World Yarımca’nın destekleri ile ekilen mercanların üzerlerini paletleri ile tek tek temizlemiştir. Hava koşullarının rüzgârlı ve fırtınalı bir sürece girmesi, yeni müsilaj formasyonlarının oluşumunu baskılamış, var olan tabakanın ise akıntı ve rüzgâr ile dağılmasına sebep olmuştur fakat konulan sıcaklık ölçerlerin koparak kaybolmasına da yol açmıştır.
Mercanların üzerindeki fiziksel engelin bir nebze dahi azalması, canlılık kontrol ve biyolojik fonksiyon takibi çalışmalarının devam etmesini sağlamıştır. En güncel canlılık verilerine göre, yaklaşık birim karede %50 kritik koloni görülme oranı ile müsilaj döneminden en çok 25 metre bandında bulunan koloniler etkilenmiştir. Derinlikle birlikte bu oran azalmakta ve hatta yeni mercan kolonilerinin oluşmaya başladığı gözlemlenmiştir.

Deniz Yaşamını Koruma Derneği olarak Mavi Bayraklı teknemiz Valmira’nın yelkeninde DP World’ün rüzgarı ile Ocak 2024 – Nisan 2025 döneminde gerçekleştirdiğimiz 50’den fazla seminer, atölye ve farkındalık etkinliklerinde beraber elde başarıdan söz ediyor, Dünya’nın tek mercan restorasyon sempozyumunda ülkemizi birlikte temsil ediyoruz.