CONTAINERTERMINAL ANTWERP GATEWAY HALVEERT CO2-UITSTOOT IN ACHT JAAR

-51% CO₂/TEU sinds 2013

In 2013 lag de CO₂-uitstoot op de containerterminal aan kaai 1700 van het Deurganckdok nog op 9,27 kg per TEU (Twenty Foot Equivalent Unit, ofte het equivalent van een standaard twintigvoetcontainer). Acht jaar later bedroeg die nog maar 4,5 kg, goed voor een daling met 51%. Dat blijkt uit het Duurzaamheidsverslag 2019-2021 van DP World in Antwerpen.

“We hadden ons geëngageerd om om de twee jaar te communiceren over duurzaamheid, maar 2020 en 2021 waren zulke vreemde jaren dat we noodgedwongen een jaar hebben overgeslagen”, zegt Health, Safety, Security & Environment Director Suzanne Kwanten. Dat de COVID-19-pandemie stokken in de wielen heeft gestoken, blijkt uit sommige cijfers (zie verderop), maar ze sloeg Antwerp Gateway niet uit koers op het vlak van zijn ambitieuze milieudoelstellingen. In de coronajaren 2020 en 2021 ging de CO₂-uitstoot/TEU aan kaai 1700 nog met 30% omlaag (van 6,38 kg CO₂/TEU eind 2019 naar 4,50 kg CO₂/TEU eind 2021).

“DP World wil globaal gezien een reductie van zijn CO₂-uitstoot met 28% tegen 2030, ten opzichte van 2019. In Antwerpen zijn we veel sneller begonnen met dit traject, waardoor we onze doelstelling al in 2021 hadden bereikt”, zegt CEO van DP World in Antwerpen Dirk Van den Bosch. “In 2008 begonnen we met de bouw van onze eerste ASC’s (Automated Stacking Cranes). Wij gebruiken veel grond en Vlaanderen kampt met een betonneringsprobleem – dat wordt in het klimaatdebat weleens over het hoofd gezien. Als enige terminal in de Antwerpse haven kunnen we met die ASC’S tot vijf containers hoog stapelen, en in de toekomst 6. Traditionele straddle carriers stapelen maar tot drie hoog. De ASC’s plaatsen de containers ook dichter op elkaar. Zo besparen we op ruimte.”

“DP World wil globaal gezien een reductie van zijn CO2-uitstoot met 28% tegen 2030. In Antwerpen zijn we al veel sneller begonnen met dit traject, waardoor we onze doelstelling in 2021 al hadden bereikt.”

CEO van DP World in Antwerpen Dirk Van den Bosch

Sinds eind 2018 vervangt Antwerp Gateway zijn traditionele straddle carriers door hybride SC’s. Momenteel zijn 43 van de 64 straddle carriers hybride modellen. Gevolg: het totale dieselverbruik van de SC’s daalde van 5.755.999 liter in 2018 naar 3.963.721 liter in 2021. De kostprijs van een hybride SC is 10 tot 15% duurder, maar betaalt zich ook terug in een lagere uitstoot van stikstofoxiden (NO_x), zwaveldioxide (SO₂) en fijnstof (PM10). “Eind 2021 stootten we ongeveer 75% minder NO_x en fijnstof uit, en ongeveer 38% minder SO₂ dan toen we nog geen hybride straddle carriers hadden. Sinds begin 2019 vermeden we 740 ton NO_x en 10.025 ton CO₂”, aldus Suzanne Kwanten.

100% groene lokale elektriciteit

Aan de basis van de emissiereductie ligt de elektrificatie van Antwerp Gateway, mee aangevuurd door de eigen biogascentrale en windmolen. De grootste bijdrage levert de eigen biogascentrale op kaai 1700, die opnieuw op volle toeren draait na een ontploffing in 2017. Zij staat in voor 68,24% van het elektriciteitsverbruik op de site, de eigen windmolen voor 15,21%. De overige 16,55% komt van honderd procent groen aangekochte energie.

“Ons streefdoel is uiteraard om naar 100% hernieuwbare energie te gaan die on site geproduceerd wordt”, zegt HSSE Director Suzanne Kwanten. “Want de toekomst van containerterminals zal elektrisch zijn of zal niet zijn. We gaan naar geautomatiseerde, geëlektrificeerde terminals. Machines op fossiele brandstoffen gaan er onherroepelijk uit. Ook straddle carriers zullen op termijn volledig elektrisch moeten worden – hybride SC’s zijn maar een tussenstap. Maar de technologie staat nog niet zover.”

“De toekomst van containerterminals zal elektrisch zijn of zal niet zijn. Machines op fossiele brandstoffen gaan er onherroepelijk uit.”

Suzanne Kwanten, HSSE Director

Een nieuw, energiezuinig operationeel gebouw

Het laaghangende fruit is al enige tijd geplukt op kaai 1700. Een ambitieus investeringsplan van 200 miljoen euro moet nu van Antwerp Gateway een state-of-the-art containerterminal maken die in 2026 zijn maximale densiteit bereikt. Dan is 80% van de terminal volledig geautomatiseerd en geëlektrificeerd en is de capaciteit met 1 miljoen TEU gestegen.

Een eerste stap was de ingebruikname van een nieuw, energiezuinig operationeel gebouw met een veilige straddle carrierparking, inclusief efficiënte pomp- en tankinstallatie. Deze infrastructuur werd officieel ingehuldigd op 22 april dit jaar.

Focus op intermodaal transport

De haven van Antwerpen is door haar ligging in de Schelde-Maas-Rijndelta uitstekend aangesloten op het pan-Europese rivieren- en kanalennetwerk én maakt deel uit van de drie belangrijkste spoorcorridors van Europa. DP World in Antwerpen maakt van zijn sterke intermodale connectiviteit dan ook een speerpunt. Zo kan het op zijn spoorknooppunt zes treinen tegelijk behandelen en voorziet het op kaai 1700 in een gegarandeerde ligplaats voor lichters.

In 2021 werd 33,6% van de containers op Antwerp Gateway aan- of afgevoerd via het binnenschip en 5,1% via het spoor. Sinds september 2020 deed het eigen spoorknooppunt ook 6.750 moves (goed voor 10.665 TEU) voor concurrent MPET. Deze unieke samenwerking laat MPET, dat geen rechtstreekse spoorverbinding heeft, toe om containers via een ‘spoorbuffer’ uit te wisselen met Antwerp Gateway. Niet alleen krijgt de modal shift richting spoor zo een duwtje in de rug, de samenwerking spaart ook emissies uit: spoorcontainers moeten niet langer naar de andere kant van het dok worden vervoerd.

Toch verloopt de shift naar binnenvaart en spoorverkeer moeizaam. Rederijen wilden de afgelopen jaren door de hoge zeevrachten de (dure) containers zo snel mogelijk weer in roulatie brengen, waardoor er een kortere freetime was voor transport via schip. In het spoortransport is de elektrificatie van de last mile een dealbreaker voor transportfirma’s en spoormaatschappijen. Trein- en locomotiefwissels staan nog te vaak een efficiënte werking in de weg. Halfweg 2021 vormden de ongeziene overstromingen in Duitsland en op de as Luxemburg-België een extra belemmering voor de shift naar het spoortransport.

“Uiteindelijk is het ook niet de terminal die beslist hoe een container aan- of afgevoerd wordt, maar de eindklant”, zegt CEO Dirk Van den Bosch. “Daar is nog gigantisch veel werk. Voor veel klanten is het nog altijd gemakkelijker om een truck te boeken – dat kost nu eenmaal minder planning.”

DP World in Antwerpen slaagde er dankzij de invoering van de nachtopeningen op de terminal wel in om in de periode 2019-2021 187.379 trucks van de baan te halen tijdens de drukke daguren.

Spelbreker COVID-19

De COVID-19-pandemie zorgde niet alleen op de werkvloer voor ‘disrupties’ door het vele thuiswerk, het stortte ook het werk op de kaai in een ongeziene chaos. “Begin 2020 kwamen we in een supply crisis terecht, door de lockdowns en havensluitingen in China”, blikt CEO Dirk Van den Bosch terug. “Toen die weer openden, ging Europa in lockdown en volgde een demand crisis. De vraag stokte, maar vrij snel explodeerde die weer. Het resultaat zagen we in 2021: gemiddeld 35 procent van de schepen kwam op tijd aan. Dat is een waanzinnig laag percentage. Gevolg: hoge pieken op de terminals.” Die zorgden voor een domino-effect:

• Creative stacking: containers kwamen op onvoorziene plaatsen te staan.
• Containers konden niet langer strategisch gestapeld worden.
• De straddle carriers moesten meer onproductieve moves maken en verder rijden.
• De wachttijden bij het ophalen van containers liepen op.

Dat toont zich in de cijfers. Hoewel de stacking op Antwerp Gateway jaar na jaar ‘slimmer’ wordt, steeg het aantal onproductieve moves van 1.248.343 in 2019 naar 1.920.450 in 2021. De overbezetting op de yard liep soms op tot boven de 100%.

Ook op andere vlakken had COVID-19 een milieu-impact. Zo moest de jaarlijkse opruimactie van natuurreservaat het Galgeschoor in 2020 en 2021 geannuleerd worden. Ook nam het gebruik van single use plastics toe omwille van de hygiënemaatregelen en vergrootte de dagelijkse ontsmetting van de werkplekken de afvalberg nog.

What’s next?

“De acquisities die DP World nu doet – Syncreon, Imperial, Unifeeder, P&O Ferrymasters – kunnen een heel grote meerwaarde bieden aan ons product”, zegt CEO van DP World in Antwerpen Dirk Van den Bosch. “We evolueren meer en meer naar een pakjesbedrijf voor containers. Als wij de regie in handen hebben en weten welke containers waarheen moeten, kunnen we die onmiddellijk op het schip of het spoor zetten naar het hinterland en kan de last mile van daaruit verlopen. Zo loopt de terminal vlot én kan de eindklant te allen tijde zien waar zijn pakje zit. In Dubai zijn we nu de bouwstenen aan het leggen voor die digitale transformatie.”

“We evolueren naar een pakjesbedrijf voor containers. Als wij de regie in handen hebben en weten welke containers waarheen moeten, kunnen we die onmiddellijk op het schip of het spoor zetten naar het hinterland en kan de last mile van daaruit verlopen.”

Dirk Van den Bosch, CEO DP World in Antwerpen

Zitten in de pijplijn:

• Cargoes Flow, het wereldwijde samenwerkingsplatform voor verladers dat werd ontwikkeld in het hoofdkantoor in Dubai. Het platform haalt informatie binnen van alle terminals wereldwijd en laat grote transportbedrijven met intermodale verzendingen toe om via end-to-end tracking hun lading van begin tot eind te volgen. Zo kunnen ze hun producten sneller oppikken en bezorgen.
• Binnen de DP World-groep lopen tests met de alternatieve brandstof HVO (hydrotreated vegetable oil) ter vervanging van de diesel voor de (hybride) straddle carriers. DP World hoopt zo de CO₂-uitstoot van de SC’s nog eens met bijkomend 80% te verminderen. In 2022 bekijkt Antwerp Gateway hoe deze technologie getest kan worden in Antwerpen.
• DP World ontwikkelt samen met de Duitse SMS-groep het innovatieve containeropslagsysteem Boxbay, dat toelaat om containers tot tien of elf hoog te stapelen in een stalen rek. Fotovoltaïsche zonnepanelen op het dakoppervlak voorzien de volledig geautomatiseerde en geëlektrificeerde ingebouwde kranen rechtstreeks van groene stroom. De capaciteit van een conventionele yard wordt daardoor drie keer groter, en het ruimtegebruik vermindert met 70%. In augustus 2021 werd in Jebel Ali (Dubai) een fullsize model in gebruik genomen voor tests. Boxbay bleek nog sneller en energie-efficiënter te zijn dan verwacht: de energiekosten waren 29% lager dan initieel ingeschat.